Heftige ceremonies, fantastische Ojek rit en witte stranden.

De vlucht met Lion Air, de Ryan Air van Indonesië vertrok zoals gewoonlijk weer keurig op tijd en hierdoor kwamen we 2 uur later met een klein beetje tijdverschil aan in Makassar. Hier hebben we een taxi geregeld naar het Daya Busstation. Hier aangekomen klampten direct enkele proppers van verschillende busmaatschappijen aan ons vast als vliegen op honing. Renée en ik kozen voor Metro Permai en hadden ingezet op de meest comfortabele manier om de komende 8 uur door te brengen. Dus de High Class Executive bus was ons op het lijf geschreven. Voor slechts 155.000 roepias p.p konden we vrij snel instappen in deze luxueuze bus, met dikke stoelen, een dekentje en een zacht kussen. Door deze verzachtende omstandigheden was het goed vertoeven in de bus. Om ongeveer 5:30 stond een van de bus medewerkers naast onze stoelen en vroeg waar hij moest stoppen, dit natuurlijk in Bahasa Indonesisch waardoor we hem absoluut niet begrepen. Snel de lenzen in en door middel van de tijd op dat moment moest het wel gaan om het desgewenste Guesthouse. Volgens onze Bijbel zou Pia Poppies een goede zijn dus lieten we ons hier afzetten. De bezetting van bus op zes man na was volledig bezet met Indo’s en de alle backpackers stapte eensgezind uit bij deze plek, de een brak van de nacht, de ander nog half onder invloed van de ingenomen slaappil. Na veelvuldig aanbellen deed een oudere man, jaartje of 70 compleet met grijze haren en een vlas baardje de deur open en verwelkomde ons in zijn Guesthouse. We mochten direct plaats nemen, gebruik maken van de Wifi én kregen binnen enkele ogenblikken een pot koffie en thee én versgeperste fruitshake voorgeschoteld. Wat een ontvangst! Het enige was, hij had geen kamers, helemaal vol geboekt. Twee van de zes uitgestapte Backpackers, een Amerikaans stel koos voor de veilige oplossing en liep verdwaasd, nog slaperig van de slaappil naar de overkant, het alternatief voor Poppies. De 4 overbleven waaronder wij bleven zitten, want een dergelijk ontvangst vindt je niet snel. Om een uurtje of 7 in de ochtend hebben Robert, een Duitse student en ik toch gekeken of er alternatieven waren in het kleine stadje Rantepao. Renée en Mario ( Piloot in opleiding en nog misselijk van de bochtige rit) bleven wachten of er toch niet toevallig 2 kamers vrij zouden komen. Na een korte wandeling en bekijken van een goed alternatief waar nog kamers beschikbaar waren namen Robert en ik een Becak (Zeg maar een scooter met een soort laadbak voorop waarin ruimte is voor 2 Aziaten of 1,5 Europeaan) terug naar Poppies. Er was inmiddels 1 kamer vrijgekomen en na kort overleg wie deze kon krijgen was er ook al een 2de beschikbaar. Dus geregeld! Inmiddels hadden wij voor 8 uur al met 3 (Mario lag nog te slapen tussen de backpacks) gidsen gesproken die ons wel mee wilde nemen naar een ceremonie op maandag. Want ondanks dat deze cultuur er bijna barbaarse gewoonten op nahoudt is de kerk letterlijk heilig. Bijvoorbeeld men gaat hier op zondag 3 keer naar de kerk. Dat is pas overtuigd zijn van het geloof. Ook met deze doordrongen overtuiging wordt ook zeer sterk vastgehouden aan de historie, het kastestelsel en de ceremonies van de Tana Toraja.

Buiten stond een oude vrouw met een zeer incompleet gebit te kijken naar de nieuwe tijdelijke bewoners van Pia Poppies, we stelden ons voor en zij vroeg direct waar we vandaan kwamen. Toen het woord Belanda viel begon zij direct met een paar woorden Nederlands en zei dat ze dat moest in de Oorlog. Hierna ging ze weer over in het Bahasa Indonesisch en de locale Toraja taal waardoor een gesprek heel moeilijk ging. Misschien toch maar eens een curcus Indonesisch op gaan pakken want wij zijn nog niet klaar met dit deel van de wereld!

Wij hebben na zorgvuldig gekozen vragen te stellen en zo meer inzicht te krijgen in de dagindeling die komen gaat onze keuze laten vallen op Arru. Een kleine vrijgezelle 40 jarige Tana Torajaan. En omdat het goed klikte met onze Oosterburen hadden we eigenlijk in Makassar al besloten dat we met z’n 4-en zouden gaan. Nu eerst naar bed om de welverdiende rust in te halen. Om ongeveer 14:00 werden Renée en ik wakker waardoor we de halve dag helaas kwijt waren maar wel iets bijgeslapen hadden. In de middag kwam ook het Amerikaanse stel nog terug in Poppies want de gezelligheid hier viel in het niet bij de overkant. Zij vroegen direct of wij al een gids hadden en eigenlijk voordat daarop antwoord opgegeven was stelde Renée en ik voor of ze met ons meegingen. Hierdoor werd het financieel nog interessanter. Nu konden we het astronomische bedrag van wel 550.000 Rp ( 45 euro….) inclusief 2 donaties ala 2x een slof sigaretten à 100.000 roepia onderling verdelen. Voor dit bedrag zouden we de hele dag onder de pannen zijn. ’s Ochtends zouden we starten bij het dorp van Arru, hier enkele Tau Tau graven bekijken en vervolgens naar dé ceremonie gaan. Hierna zouden we een tour door het gebied maken. Na een gezellige avond, kroop iedereen nog steeds enigszins brak vroeg het bed in. De volgende ochtend hadden we om 8:30 afgesproken te vertrekken.

‘De Tana Toraja een zeevarend volk uit het Noorden (Cambodja en China) heeft zich eerst gevestigd op Sumatra maar is ongeveer 100 jaar hierna vertrokken richtingen de valleien van Sulawesi. Het bestaan van de Toraja staat in het teken van de dood. Dit wordt voor iedereen via een speciale ceremonie gevierd. Als een persoon ziek is en vervolgens overlijd wordt deze naar een zuid gevel van de typische woning gebracht, hier kan de persoon totdat er voldoende geld, Buffels, Varkens en familieleden verzamelt zijn verblijven. Dit kan wel tot 3 jaar duren. Het lichaam wordt tijdens deze periode gebalsemd met een kruidenbalsem, hierna wordt de ceremonie georganiseerd, een tijdelijk dorp gebouwd speciaal voor die gelegenheid, buffels en varkens aan getrokken en alle familie, vrienden en aanverwanten uitgenodigd. Een begrafenis kan dus wel bijgewoond worden door 3000+ zeg maar familieleden. Na de ceremonie wordt de overledene in een soort uitgehakt marmeren Tombe in een nabije berg geplaats en wordt er een Tau Tau, een pop met kenmerken van de overledene gemaakt en in het zicht geplaatst op een soort balkon in dezelfde berg’

De ceremonie.

Met onze gehuurde Ojeks (60.000 Rp per dag) vertrokken we richting het zuiden en naar het dorp van Arru. Dit dorp en dit gebeurt meer werd gekenmerkt door een tol poortje, hier werden we verzocht 10.000 Rp per persoon te betalen alvorens we erin mochten. Het dorp had enkele weken geleden een grote ceremonie gehad en het tijdelijke dorp stond nog volledig. Arru raakte direct in zijn rol en vertelde over de bestemmingen van elke tijdelijke woning, de ontvangst ruimte, de vlaggen én de offerplaats. Tevens vertelde hij dat er minimaal 24 buffels(gelijk aan de verschillende soorten in de vallei) geofferd worden en een veelvoud aan varkens. Het hoogste aantal voor zover hij wist was 200 buffels en rond de 2000 varkens die geofferd werden voor 1 overledene. De Toraja woningen, kenmerkend met de daken als omgekeerde boten worden vervolgens voorzien van de horens van de Buffels en de onderkaken van zowel de Buffels(aan de rechterkant) als varkens (aan de linkerkant). De huizen zijn tevens allen voorzien van versieringen welke gelijk staan aan het leven van de bewoners, zoals golf bewegingen, deze staan voor goede en slechte tijden. De haan en de zon, welke altijd samen staan afgebeeld omdat deze staan voor het begin van de dag. Het dorp was op dat moment in volle gang, de tijdelijke huizen werden afgebroken, de vrouwen maakten eten en andere mannen sneden grote bamboe bekers zodat deze voorzien konden worden van Tuak, een palmwijn zeer sterk en geliefd in heel Indonesië. In het noorden van Sulawesi noemen ze dit Chaptikoes en op Java, Arak).

Vervolgens liepen we verder naar de graven, enkele vrij recent en andere van 100(den) jaren geleden. Vroeger hakten ze geen tombes uit maar werden de kisten op palen tegen de rotswand bevestigd. Deze kisten vielen en liggen nog steeds op die plek naar beneden waardoor deze plek vol lag met botten, schedels en oude versierd met de Toraja kenmerkende grafkisten. Heel indrukwekkend allemaal, de dood is hier zo aanwezig, zo normaal en een “way of life”. Na het aanschouwen van enkele Tau Tau’s achter tralies, de poppen zijn namelijk geliefd door grafrovers en verzamelaars in het Westen, zijn we weer langzaam op onze Ojek gestapt. Op naar het Noorden.

Rijdend door het landschap van deze geweldige vallei kwamen we via een bergachtig pad aan bij de heksenketel van de ceremonie. Dit was dag 2 van de ceremonie welke maximaal 6 dagen inclusief 1 rustdag kan duren. We werden direct verwelkomd door een grote rij wachtende mensen, varkens vastgemaakt aan bamboe en een politiepost (deze int de belasting van elk geofferd dier). Via een soort achteringang werden we langzaam toeschouwer van dit akelige schouwspel. Een buffel was net geofferd en al volledig in stukken gesneden, met als enige nog herkenbare was de kop van de buffel. De varkens en buffels worden op palmbladeren in stukken gesneden en elke genodigde groep krijgt een deel van de geofferde dieren mee terug. De vrouwen coöperatie, die het drinken en het eten verzorgt krijgt voor de diensten ook een deel. Wat ons erg opviel is dat het een blije gebeurtenis is, geen tranen, vrolijke kleuren en veel lachende, rokende en tuak drinkende mensen. Het hele principe werkt volgens een stramien. De varkens en buffels komen binnen worden gepresenteerd, gekenmerkt met een nummer, en vervolgens komen de gasten binnen, die eerst in de welkomst ruimte worden neergezet. Deze mensen worden allen verwelkomd door de jongste en in een kleurrijk kostuum uitgedoste kleinkinderen van overledene. Hier worden de vrouwen en mannen van elkaar gescheiden. Vervolgens krijgen ze aan de hand van status ten opzichte van de overledene een ruimte(wel weer gemixt met mannen en vrouwen) toegewezen vanwaar ze de hele ceremonie kunnen bekijken.

Op een plek achter de plaats waar de directe nabestaande zitten worden de varkens (wij hebben geen buffels geofferd zien worden) gedood door 1 steek in het hart. (Bij een Buffel wordt de keel doorgesneden) Daarna worden de haren er afgebrand door een grote gasbrander waar daarna het varken wordt ontleed. Alles wordt gebruikt, bloed, organen, elk stukje vlees aan de dieren. Dit alles onder het toeziend oog van de aanwezigen. Hierna wordt het vlees wat voor de betrokkene is voor de ruimte waar ze die dag doorbrengen neergelegd. Het vlees wat nog niet verdeeld is ligt in de brandende zon te wachten en wordt omgeven van honderden misschien wel duizenden vliegen. Na dit alles aanschouwt te hebben werden we door kleinkinderen (die later meerder foto’s wilden maken en om Facebook adressen vroeg) van de overledene gevraagd of we niet plaats wilde nemen in een van de eerder beschreven ruimtes. Dit konden we niet afslaan en hierdoor moesten we ons door het door bloed doordrenkte modder begeven naar de ruimte. Direct voor deze ruimte speelde zich het hierboven scenario keer op keer af. We werden ook direct voorzien van thé en kopi, koekjes en cake aangeboden door de vrouwen coöperatie.

De hele gebeurtenis speelt zich of op een groot veld met in het midden een Toraja graanschuur met daaronder een plateau, 2 offerplaatsen en daaromheen zeer veel ruimtes, een soort tribunes, van bloed doordrenkt modder en tientallen dode dieren, stukken vlees en een grote wirwar van mensen met een ieder een eigen taak. We zijn hier ongeveer 2,5 uur toeschouwer van geweest. Dit is trouwens absoluut geen toeristische gebeurtenis, ja er zijn toeristen maar wij hadden het geluk dat net iedereen weg ging dus we bleven als laatste over maar de Tana Toraja doet hun ding en wij mogen meekijken en een glimp opvangen van iets wat zich al honderden jaren afspeelt in de vallei. Als voorbeeld, een buffel vertegenwoordigd volgens en gids die we ’s avonds tegenkwamen een waarde van 45.000 euro zo´n 540.000.000 Rp. Dus de kosten lopen snel op. Wij steunen eigenlijk met onze donatie de dure ceremonie.

Hierna hebben we in Rantepao een heerlijke lunch gehad, en ik kon het niet laten om een buffelsteak te bestellen, taai maar lekker. Een beetje moegestreden van alle indrukken had het Amerikaanse stel toch besloten een bus ticket voor de volgende dag te gaan regelen richting het noorden waardoor we met z´n 4-en + Arru het rondritje door het zuidelijk gelegen deel van Rantepao zouden doen. Vanuit Rantepao was het ongeveer 45 minuten crossen naar Lemo. Wederom een begraafplaats en een plek met een mooi uitzicht op een klein valleitje. Hierna zijn we teruggekeerd naar Rantepao om bustickets naar Makassar te regelen voor de volgende avond en hierna direct naar Pia Poppies. Na het afrekenen van de dag hadden we met z’n vieren het idee opgevat een 1 daagse trekking door de vallei te doen. Maar omdat Arru volgens ons absoluut geen idee had waar te beginnen, de route niet kende of er geen zin in had hebben we besloten hem te ontslaan van zijn taken en zelf 2 Ojeks te huren voor een volledige dag en op basis van een aantal goede kaarten onze eigen weg te vinden.

De volgende ochtend hebben we onszelf enigszins te laat door de super trage service van de ontbijtdienst op de Ojek gezet en de dagtocht door het Noorden van Tana Toraja ingezet. Wat een geweldige rit was dit, volgens Renée en ikzelf is dit de mooiste Ojek rit geweest tot nu toe. Na ongeveer 2 uur crossen in door de bergen omgeven omgeving moesten we kiezen links af of rechtdoor, beide wegen stonden niet op de kaart. En omdat de linkerweg voorzien was van een oud bord met een tekst erop die niet leesbaar was begaven Renée en ik ons als een soort scout naar het linkerpad. Kort daarna omdat we ons omkeerde kwamen de 3 heren, er was namelijk een gast en bekende van onze Oosterburen van het Guesthouse meegegaan, al onze kant op gereden. Ze waren namelijk een local tegengekomen die naar links wees toen ze naam van het plaatsje Lempo noemde. Wij reden het pad op en werden verrast door de alsmaar mooier wordende uitzichten over de rijstpaddies, precies zoals je ze op foto´s ziet, de een nog hoger opgestapeld dan de ander. Het pad werd echter slechter naar mate het uitzicht mooier werd en op een bepaald moment reden we op een smal pad voorzien van losse stenen. We hadden het idee een beetje verdwaald te zijn. Hierop zijn we na ongeveer een uur rijden over dit bijna onbegaanbare pad met onze Ojeks vragen gaan stellen aan Locals welke langs dit pad woonde. Het Engels hier is niet echt aanwezig dus met handen en voeten, en het noemen van enkele plaatsnamen kregen we toch het idee dat we op de goede weg zaten. Het pad maar volgen dus, maar wat wel bleek is dat hier absoluut geen toeristen of buitenlanders komen. Na stug volhouden, geconcentreerd rijden over het smalle, brokkelige en gladde pad kwam erin een keer een fatsoenlijkere weg in zicht. De weg stond wel weer op de kaart, linksaf richting Rantepoa en rechtsaf naar Lempo. We waren dus inmiddels ver afgedwaald. Het kon de pret niet drukken want wat een rit was dat. Op naar het volgende punt, een kopi shop waar we een welverdiend blikje cola en sprite hebben weggeklokt en een simpel maaltje hebben verorberd. Die plek stond trouwens ook op een locatie waar je u tegen zegt. Het keek uit over honderden rijstpaddies, een bergkloof en enkele Toraja huizen, wat dichter bij en ook heel ver weg. Wat een uitzicht, alleen hiervan hebben we al 30 minuten lopen genieten alvorens we aan de cola en mie gingen. Verder op na Lempo zou een nog mooier uitzicht moeten zijn. Na ongeveer 20 minuten verder rijden kwam de Buffelo spa zoals Arru het noemde in zicht. Vanuit dit punt kijk je de vallei in over rijstpaddies, buffels, wederom een bergkloof en uiteindelijk Rantepoa. Op deze weg waren een paar jongentjes aan het vliegeren wat voor een perfecte setting zorgde, de rust daar hoog in de heuvels voorzien van een frisse wind was natuurlijk een ideale setting voor deze jonge vliegeraars. Het was 3 uur en we zouden ongeveer 6 uur later op de nachtbus stappen richting Makassar. Dus we hebben de terug tocht ingezet. Via een steile weg naar beneden waren we binnen 45 minuten weer terug in Rantepao. Tijdens de korte afdaling hebben we nog enkele huiden van Buffels zien hangen die klaar worden gemaakt voor gebruik. Tevens werd de weg ook nog even versperd door een 2 meter lange slang die half dood op de weg lag, nog enkele stuiptrekkingen en deze gladde giftige vriend zal hier waarschijnlijk het avond maal zijn van een local. Terug in Rantepao hebben we ons avondeten besteld zodat we deze tenminste op tijd zouden ontvangen, ook het eten een clubsandwich voor in de bus was onderdeel van de bestelling. Na een douche in de kamer van de bekende van de Oosterburen, de tas op nieuw ingepakt te hebben en ook nog op tijd het avondeten te krijgen waren we bijna klaar voor vertrek. De rekening moest nog betaald worden en dat zorgde voor een klein beetje vertraging. Eigenlijk toen dit net klaar was stond een van de Bus medewerkers al klaar om ons te begeleiden naar de Nachtbus met de zachte stoelen.

Na een brakke nacht werden we gewekt door Mario en Robert, zij stapte af op het vliegveld en daar waren we net gearriveerd. Volledig voorzien van alle input van Bunaken, Siau en Manado gaan zij waarschijnlijk ook deze dingen doen in de laatste dagen van de vakantie. Het was vroeg, om 5 uur werden we afgezet op een plek waar we een Becak konden pakken naar een Kijang plek (soort gedeelde taxies die door heel Indonesië rijden) Hier stapte we samen met 3 locals in om de 4 uur durende rit naar het zuiden te ondernemen. Pantai Bira was onze bestemming.

De auto’s hier kunnen nooit vol genoeg zitten dus op een bepaald moment zaten we met 11 volwassenen en 2 kinderen in de auto terwijl er normaal 6 a 7 personen in passen. Een erg oncomfortabele manier om ongeveer 3 uur door te brengen maar het einddoel zou een wit uitgestrekt strand zijn met weinig tot geen touristen en een relaxte vibe. Na 4,5 uur kwamen we aan, het was half elf. Renée en ik hebben vervolgens ongeveer 4 mogelijke Guesthouses afgelopen om de beste kiezen. We hebben nu gekozen voor Pandok Wisata Bahagia, vlak voor de witte stranden. Wat een rust hier en we denken dat hier maar ongeveer 5 andere koppels als toerist zijn.

Terwijl Renée de volgende dag lekker lag te zonnen op het witte strand en natuurlijk weer lastig werd gevallen door locals voor een foto. Was ik met Bira Divers 2 duiken aan het doen, 1 vlak voor de kust van Pantai Bira en de ander bij het kleine eiland op 15 minuten afstand. Voornamelijk de 2de duik was erg bijzonder. Veel gezond koraal maar helaas weinig kleur, maar de smaakmakers waren toch vooral de 6 white tip haaien op enkele meters afstand en een Marble Stingray van minstens 1,5 x 1,5 vlak naast ons en zwevend door het water. Wat een gezicht. En terwijl de gigantische stingray naar links ging gleed er onder hem/haar een van de zes haaien. Een volmaakt gezicht als je daar met 25 meter onder water zit.

Bira is voor de buitenlandse toerist nog redelijk onbekend, en dat maakt het door de week zeer ontspannen vertoeven, op een fotomeute na heb je hier af en toe een privé strand. Heerlijk! Na 3 nachten slapen in Bahagia Wista was het tijd om te gaan. De zoon van de baas was gearriveerd met zijn vriendjes. En deze waren lid van een auto club en dit zorgde voor extreem harde muziek om 7 uur ’s ochtends. En omdat deze jongen overal een beetje lak aan had en dacht dat dit heel stoer was deed hij nergens iets op uit. Ach ja, wij hebben die dag nog heerlijk op het strand gelegen en helemaal niets gedaan. Na een heerlijk maaltje bij het Bamboe restaurantje, een kort gesprek met de eigenaar van Bira Divers was het tijd om in de gecharterde taxi te gaan zitten en de reis richting Makassar in te zetten. We moeten namelijk de tickets naar Jakarta nog regelen en daarom zijn we hier.

Vanavond of morgen vertrekken we naar Malino, een bergoord waar o.a. een waterval te zien is maar ook een plek de vredesbesprekingen tussen Nederland en Indonesië plaats hebben gevonden. Dus we zijn benieuwd.

Doeska we zijn bijna thuis!
Ria en Toon : We zijn heel blij dat does het zo goed heeft op haar vakantieadres
Twello : Ja met de tijd meegaan he maar ook zo kan met ons mee lezen, en jullie weten reistips willen altijd geven, maar Sulawesi is een aanrader voor iede
Berend en Hetty : leuk dat jullie de verhalen zo meelezen, heb je het smsje nog gehad?
Astrid en Gery : weer een verhaaltje om samen door te lezen
Floor : tot snel
Vanessa : zet de kaas en wijn maar weer klaar

---